Mechanizm obronny, który polegający na przekształceniu emocji, które są trudne lub bolesne do zaakceptowania, w abstrakcyjne pojęcia i intelektualne rozważania, określany jest jako – intelektualizacja. W ten sposób jednostka stara się zminimalizować nieprzyjemne doznania emocjonalne poprzez unikanie ich i skupienie się na myśleniu. Intelektualizacja to nieświadome kontrolowanie emocji poprzez nadmierne racjonalne wyjaśnianie sytuacji.
Przykładem intelektualizacji może być sytuacja, gdy osoba, zamiast wyrażać swoje emocje, rozważa racjonalne aspekty sytuacji, w której się znajduje lub analizuje ją intelektualnie. Innym przykładem jest używanie skomplikowanych słów lub abstrakcyjnych pojęć w celu zminimalizowania emocjonalnego nacechowania treści wypowiedzi.
Przykładami intelektualizacji mogą być również takie sytuacje:
Osoba doświadczająca straty bliskiej osoby, która skupia się na rozważaniu pojęć filozoficznych, takich jak „śmierć” i „życie”, zamiast na bezpośrednim radzeniu sobie „tu i teraz” z trudnymi emocjami związanymi z sytuacją straty.
Osoba doświadczająca lęku przed lotem samolotem, skupia się na analizowaniu statystyk bezpieczeństwa lotów zamiast na pracy z własnymi lękami i emocjami.
Osoba, która otrzymała negatywną opinię od przełożonego, skupia się na rozważaniach na temat kryteriów oceny pracowników, zamiast skonfrontować się z własnymi słabościami i błędami.
W każdym z tych przykładów intelektualizacja pomaga uniknąć nieprzyjemnych emocji, jednakże utrudnia przebieg prawidłowego procesu radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i prowadzi do zminimalizowania znaczenia własnych emocji oraz potrzeb.
Choć intelektualizacja może pomóc jednostce w uniknięciu bolesnych doświadczeń emocjonalnych, może prowadzić również do zaniedbywania własnych potrzeb emocjonalnych oraz generować trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji interpersonalnych.
