Jest wiele uniwersalnych elementów, które są wspólne różnym rodzajom psychoterapii. Jednym z nich jest kontrakt terapeutyczny – umowa między pacjentem a terapeutą, która ma na celu ujednolicenie zasad i celów terapii oraz zapewnienie obu stronom pewnego stopnia pewności i bezpieczeństwa. Relacja pomiędzy psychoterapeutą, a klientem nawiązywana jest w trakcie pierwszego spotkania, na którym psychoterapeuta przeprowadza wstępną diagnozę oraz rozpoznaje motywację klienta do uczestniczenia w psychoterapii. Kontrakt terapeutyczny powinien być ustalany na początku terapii i powinien zawierać informacje na temat czasu trwania terapii, częstotliwości spotkań, celów terapii oraz oczekiwanych efektów oraz ustalenie dalszego przebiegu psychoterapii. W kontrakcie klient wraz z psychoterapeutą wspólnie ustalają cel psychoterapii oraz jej formę. Na tym etapie zaakceptowane zostają również przez klienta metody terapii zaproponowane przez psychoterapeutę. Kontrakt terapeutyczny może zostać sporządzony w formie pisemnej bądź ustnej. Jednym z najbardziej znanych modeli współpracy terapeuty i klienta jest przykładowo kontrakt terapeutyczny Johna Enright’a.
Kontrakt terapeutyczny powinien obejmować takie kluczowe elementy jak:
-
Czas trwania terapii – określenie czasu, który będzie poświęcony na terapię oraz częstotliwości spotkań.
-
Cel terapii – określenie celów, które mają zostać osiągnięte w trakcie terapii oraz zdefiniowanie problemów, nad którymi będzie pracował klient.
-
Zasady postępowania – ustalenie zasad, na których będzie opierała się terapia, np. poufność, szacunek, uczciwość, a także zasady dotyczące płatności, anulowania spotkań itp.
-
Wyzwania – omówienie wyzwań, jakie mogą pojawić się podczas terapii oraz sposobów radzenia sobie z nimi.
-
Oczekiwania oraz zaangażowanie – omówienie oczekiwań klienta oraz zaangażowania, jakie będzie wymagane od obu stron.
Kontrakt terapeutyczny ma na celu zapewnienie klarownych ram dla psychoterapii oraz zapewnienie klientowi poczucia bezpieczeństwa oraz zaufania do terapeuty. W kontrakcie terapeutycznym powinny być jasno określone zasady zachowania się obu stron, takie jak wzajemny szacunek i poufność. Klient powinien zostać poinformowany o zasadach dotyczących anulowania spotkań, płatności, a także o tym, że terapia może być przerwana w dowolnym momencie przez jedną lub obie strony. Kontrakt terapeutyczny jest również ważnym narzędziem w procesie terapeutycznym, ponieważ zapewnia stronom jasność i porządek, które pomagają w osiągnięciu tego celu terapeutycznego. Ustalenie kontraktu terapeutycznego na początku terapii pozwala na lepszą współpracę między terapeutą, a klientem, a także na bardziej efektywną pracę nad problemami emocjonalnymi i psychicznymi.
