Osobowość unikająca, znana również jako osobowość lękliwa, dotyczy jednostek, które są zahamowane społecznie i nadwrażliwe na krytykę. Mają poczucie niższości, nieatrakcyjności i niezdarności. Odczuwają lęk przed ośmieszeniem, odrzuceniem, krytyką oraz niechęć przed nawiązywaniem nowych relacji.
Osoby z osobowością unikającą unikają kontaktów społecznych i towarzyskich z powodu obawy przed krytyką i odrzuceniem. Głęboko zakorzenione w ich zachowaniu są niska samoocena i lęk przed negatywną oceną ze strony innych. Wolą unikać wszelkich relacji, niż ryzykować rozczarowanie. Przykładają większą wagę do pracy indywidualnej, ponieważ boją się krytyki, braku aprobaty i odrzucenia. Nie angażują się w relacje, dopóki nie mają pewności, że są akceptowane. W intymnych relacjach są wycofane, obawiając się zawstydzenia lub ośmieszenia. Całkowicie pochłania je myślenie o tym, że zostaną skrytykowane w sytuacjach społecznych. W nowych relacjach są zdystansowane, ponieważ czują się nieadekwatne. Widzą samych siebie jako nieprzystosowane, nieatrakcyjne i gorsze od innych. Nie są gotowe podejmować ryzyka ani próbować nowych rzeczy, ponieważ obawiają się porażki.
