Afekt to nagła, intensywna reakcja emocjonalna, zwykle trwająca krótko i często związana z określonymi bodźcami. Może być wyrażana poprzez zmiany w zachowaniu, mimice twarzy, tonie głosu oraz reakcjach fizjologicznych, takich jak przyspieszenie bicia serca, wzrost ciśnienia krwi czy pocenie się. Afekt może mieć charakter pozytywny, tak jak radość lub entuzjazm, lub negatywny, tak jak gniew, smutek czy lęk. Afekt to obserwowalna ekspresja emocji. Często nie jest ona zgodna z opisem emocji podanym przez pacjenta podczas wywiadu. Wyróżnia się kilka rodzajów afektów:
Afekt osłabiony to osłabienie zarówno ekspresji uczuć jak i modulacji tejże ekspresji.
Afekt sztywny to brak możliwości współgrania emocjonalnego z otoczeniem.
Afekt patologiczny to silna reakcja emocjonalna, często nieadekwatna do przyczyny, z wysokim stopniem pobudzenia psychoruchowego i pojawianiem się gwałtownych wyładowań, np. aktów agresji.
Afekt dostosowany to prawidłowa, adekwatna do sytuacji ekspresja uczuć.
Afekt niedostosowany to nieprawidłowa ekspresja uczuć.
Ambiwalencja uczuciowa to doświadczanie przeciwstawnych uczuć jednocześnie.
Afekt labilny to brak możliwości dłuższego utrzymania ekspresji emocji na zbliżonym poziomie i częsta zmiana afektu.
Afekt płytki odnosi się do powierzchownych i krótkotrwałych, zewnętrznych przejawów emocji. Może być on charakteryzowany przez ograniczoną intensywność i trwałość, a także brak głębokiej refleksji i zrozumienia. Osoby doświadczające płytkich afektów mogą wykazywać trudności w identyfikacji, wyrażaniu i regulowaniu swoich emocji.
