Zgodnie modelem zawierania kontraktu zaproponowanym przez Johna Enright’a, kontrakt terapeutyczny jest umową zawartą przez psychoterapeutę i klienta, która dokładnie precyzuje warunki w jakich będą odbywały się spotkania terapeutyczne oraz jaki będzie cel tych spotkań. Warto zaznaczyć, iż terapeuta zawierając kontrakt nie powinien w nim gwarantować klientowi osiągnięcia celu terapeutycznego, gdyż sukces terapii jest zdecydowanie uzależniony od postawy i aktywności klienta. Tak rozumiany kontrakt jest umową gwarantującą klientowi rzetelne działanie terapeuty nie gwarantując jednocześnie, że obrany cel zostanie osiągnięty. Zawarcie kontraktu terapeutycznego znacznie zwiększa efektywność terapii, związane jest to z określeniem granic skuteczności określonego podejścia. Umożliwia on rozpoznanie w trakcie terapii sytuacji, w których można zastosować bardziej skuteczne podejścia terapeutyczne.
Kontrakt terapeutyczny
W modelu zaproponowanym przez siebie, Enright wskazuje na konieczność uwzględnienia wszystkich pięciu kroków (nie można żadnego pominąć).
-
Klient powinien uznać, że poszukiwanie pomocy i gotowość skorzystania z niej jest jego świadomym wyborem. Czasami klienci chcąc uniknąć osobistej odpowiedzialności za efekty terapii, zaprzeczają jakoby zgłosili się na nią z własnej woli, wskazując, że znaleźli się w gabinecie psychoterapeuty za radą albo wręcz pod przymusem kogoś bliskiego albo znajomego.
-
Psychoterapeuta powinien pomóc klientowi określić jego rzeczywisty problem – uzgodnić z klientem cel i istotę pomagania.
-
Psychoterapeuta powinien pomóc klientowi ustalić, czy problem jest możliwy do rozwiązania przez klienta.
-
Sprawdzić, czy klient jego gotowy na pracę z tym konkretnym doradcą.
-
Sprawdzić, czy istnieją konkurencyjne motywy, które podtrzymują problem i powstrzymują przed dokonywaniem zmiany. Ten etap określany jest również jako dyskontowanie zysku wtórnego.
Istotą procedury zaproponowanej przez Enrighta jest to, że wyłącznie po zrealizowaniu kroku pierwszego, można przejść do drugiego itd. Jeżeli nastąpi regres w psychoterapii i klient zacznie kwestionować któryś z wcześniejszych kroków, należy powrócić do niego i ponownie go przepracować.
Zakres kontraktu terapeutycznego
Kontrakt reguluje tak podstawowe sprawy jak czas oraz miejsce odbywających się sesji, aż po zobowiązania ze strony klienta, że np. w czasie terapii nie popełni samobójstwa bądź też, że nie będzie zażywał środków psychoaktywnych. Pięć kroków zaproponowanych w modelu Enright’a służyć ma przede wszystkim zmaksymalizowaniu szans na skuteczne interwencje ze strony terapeuty. Praca nad zmniejszaniem oporu, zwiększaniem świadomości pacjenta, umożliwianiem mu wglądu w jego własną sytuację, wzięciem odpowiedzialności za obecność na sesjach terapeutycznych, gotowość do określenia problemowego obszaru, zaakceptowanie terapeuty jako osoby mogącej pomóc oraz sprawdzenie czy klient ma świadomość, że zmiana uzyskana w procesie terapii może spowodować, iż będzie musiał stawić czoła innym problemom – to zasadnicza idea modelu kontraktu terapeutycznego Enright’a.
